ทำไมผลสำรวจของนิด้าโพล จึงดูขัดแย้งกับความรู้สึกของประชาชน?
 |
| ภาพจาก นิด้าโพล บทความ ชีพธรรม คำวิเศษณ์ ผู้ช่วย ส.ส.สุธรรม แสงประทุม พรรคเพื่อไทย |
นิด้าโพล เป็นศูนย์สำรวจความคิดเห็นของประชาชนที่ดำเนินการโดยสถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ (นิด้า) ซึ่งมีชื่อเสียงในด้านการสำรวจความคิดเห็นทางการเมืองและสังคมในประเทศไทย อย่างไรก็ตาม มีหลายครั้งที่ผลสำรวจของนิด้าโพลถูกตั้งคำถามว่า ไม่สอดคล้องกับความรู้สึก หรือข้อเท็จจริงที่ประชาชนทั่วไปรับรู้ ทำให้เกิดความสงสัยว่า เหตุใดผลสำรวจของนิด้าโพลจึงดูขัดแย้งกับความรู้สึกของประชาชน
วิธีการสำรวจของนิด้าโพล
นิด้าโพลมีวิธีการสำรวจที่โดดเด่น คือ การสัมภาษณ์ทางโทรศัพท์ โดยใช้กลุ่มตัวอย่างหลัก ซึ่งมีขนาดใหญ่ ครอบคลุมประชากรทั่วประเทศ และมีการกระจายตัวอย่างตามสัดส่วนประชากรที่แท้จริงในด้านต่างๆ เช่น เพศ อายุ ภูมิภาค ระดับการศึกษา อาชีพ และรายได้ 1 การเก็บข้อมูลแต่ละครั้งจะมีการกระจายสัดส่วนให้ใกล้เคียงกับสัดส่วนประชากรของประเทศ โดยเน้นการกระจายสัดส่วนตามพื้นที่ เพศ และอายุ 1 นิด้าโพลระบุว่า วิธีการนี้ทำให้ผลสำรวจมีความแม่นยำสูง และอ้างอิงผลการทำนายผลการเลือกตั้งผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร 2 ครั้งที่ผ่านมา ว่ามีความแม่นยำ 1
นิด้าโพลแบ่งการสำรวจออกเป็น 2 ประเภทหลัก คือ โพลสาธารณะ และธุรกิจโพล 2 โพลสาธารณะ มีภารกิจหลักในการสำรวจความคิดเห็นของประชาชนที่มีต่อการบริหารงานของภาครัฐ นโยบายสาธารณะ รวมถึงประเด็นสำคัญที่สาธารณะให้ความสนใจ เช่น ด้านเศรษฐกิจ การเมือง สังคม สิ่งแวดล้อม ศาสนาและวัฒนธรรม 1 โดยมีการสำรวจและเผยแพร่ผลการสำรวจเป็นประจำทุกวันอาทิตย์ 1 ส่วนธุรกิจโพล ให้บริการวิชาการด้านการวิจัยเชิงสำรวจ เป็นที่ปรึกษาให้แก่หน่วยงานต่างๆ ทั้งภาครัฐและเอกชน 2
ประเภทของโพล
นอกจากนี้ โพลยังสามารถแบ่งได้เป็น 2 ประเภท คือ โพลเปิด และโพลปิด 3 โพลเปิด เป็นการสำรวจความคิดเห็นของประชาชนในวงกว้าง เพื่อนำเสนอภาพรวมของความคิดเห็นในเรื่องต่างๆ 3 ส่วนโพลปิด เป็นการสำรวจที่อาจไม่ได้เปิดเผยข้อมูลทั้งหมด หรืออาจไม่เปิดเผยต่อสาธารณะเลยก็ได้ 3 โพลปิด มักถูกว่าจ้างโดยพรรคการเมือง เพื่อสำรวจฐานเสียง หรือความนิยมของผู้สมัคร 3
ขนาดกลุ่มตัวอย่าง
นิด้าโพลใช้กลุ่มตัวอย่างที่มีขนาดแตกต่างกันไปในแต่ละหัวข้อการสำรวจ เช่น การสำรวจคะแนนนิยมทางการเมืองรายไตรมาส ครั้งที่ 4/2567 ใช้กลุ่มตัวอย่าง 2,000 คน 5 การสำรวจความคิดเห็นและค่านิยมของประชาชนที่ส่งผลต่อพฤติกรรมการบริโภคผลิตภัณฑ์สุขภาพ ใช้กลุ่มตัวอย่าง 2,085 คน 6 การสำรวจความคิดเห็นของประชาชนเพื่อสนับสนุนการควบคุมเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ประจำปี 2565 ใช้กลุ่มตัวอย่าง 4,005 คน 7 เป็นต้น
วิธีการเก็บข้อมูล
นิด้าโพลใช้การสัมภาษณ์ทางโทรศัพท์ และการลงพื้นที่ภาคสนาม เป็นวิธีการหลักในการเก็บข้อมูล 7 โดยมีการสุ่มตัวอย่างจากกลุ่มตัวอย่างหลัก และบันทึกผลการสัมภาษณ์ผ่านโปรแกรมคอมพิวเตอร์ 2
ผลสำรวจที่เป็นประเด็น
มีผลสำรวจของนิด้าโพลหลายครั้งที่ถูกตั้งคำถามว่า ขัดแย้งกับความรู้สึกของประชาชน ซึ่งสามารถสรุปได้ดังตารางต่อไปนี้
ตัวอย่างเช่น ผลสำรวจคะแนนนิยมทางการเมืองรายไตรมาส ครั้งที่ 4/2567 5 ซึ่งจัดทำขึ้นระหว่างวันที่ 19-24 ธันวาคม 2567 โดยใช้กลุ่มตัวอย่าง 2,000 คน พบว่า นายณัฐพงษ์ เรืองปัญญาวุฒิ หัวหน้าพรรคประชาชน มีคะแนนนิยมนำเป็นอันดับ 1 (29.85%) ในขณะที่ น.ส. แพทองธาร ชินวัตร (พรรคเพื่อไทย) เป็นอันดับ 2 (28.80%) ซึ่งผลสำรวจนี้ ถูกตั้งคำถามจากประชาชนบางส่วนว่า ไม่สอดคล้องกับกระแสในช่วงเวลาดังกล่าว 9
ปัจจัยที่อาจส่งผลต่อความแตกต่าง
ความแตกต่างระหว่างผลสำรวจของนิด้าโพลกับความรู้สึกของประชาชน อาจเกิดจากปัจจัยหลายประการ เช่น
ความคลาดเคลื่อนในการสุ่มตัวอย่าง: แม้ว่านิด้าโพลจะใช้กลุ่มตัวอย่างหลักที่มีขนาดใหญ่ แต่ก็ยังมีโอกาสเกิดความคลาดเคลื่อนในการสุ่มตัวอย่างได้ 13 ซึ่งอาจทำให้ผลสำรวจไม่สะท้อนความคิดเห็นของประชากรทั้งหมดได้อย่างแม่นยำ ยิ่งกลุ่มตัวอย่างมีขนาดเล็กเท่าใด โอกาสเกิดความคลาดเคลื่อนก็จะยิ่งสูงขึ้น 14
ค่าความคลาดเคลื่อน (Margin of Error): โพลทุกชิ้นจะมีค่าความคลาดเคลื่อน ซึ่งเป็นค่าที่บ่งบอกถึงช่วงของค่าที่แท้จริงของประชากร 15 ยิ่งค่าความคลาดเคลื่อนมากเท่าใด ผลสำรวจก็ยิ่งมีความไม่แน่นอนมากขึ้นเท่านั้น 15
อคติของผู้ตอบแบบสอบถาม: ผู้ตอบแบบสอบถามอาจมีอคติในการตอบคำถาม เช่น ตอบตามความคาดหวังของสังคม หรือตอบตามความเชื่อของตนเอง 16 หรืออาจเกิดจากการที่ผู้ตอบแบบสอบถามไม่ได้มีความรู้ความเข้าใจในหัวข้อที่ถูกสำรวจมากนัก 17 นอกจากนี้ การเลือกใช้คำถาม และลำดับคำถาม ก็อาจมีผลต่อคำตอบของผู้ตอบแบบสอบถามได้ 18 เช่น คำถามที่ชี้นำ หรือคำถามที่กำกวม อาจทำให้ผู้ตอบแบบสอบถามเข้าใจผิด และตอบคำถามคลาดเคลื่อนจากความเป็นจริงได้
การตีความผลสำรวจ: การตีความผลสำรวจที่คลาดเคลื่อน หรือการนำเสนอผลสำรวจที่ไม่ครบถ้วน อาจทำให้เกิดความเข้าใจผิดเกี่ยวกับผลสำรวจได้ 15
การเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจง (Convenience Sampling): การเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบนี้ อาจทำให้ผลสำรวจมีความคลาดเคลื่อนได้ เนื่องจากไม่ได้เป็นตัวแทนของประชากรทั้งหมด 19
ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อผลการเลือกตั้ง
โพล เป็นเพียงหนึ่งในปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อผลการเลือกตั้ง 20 โดยมีปัจจัยหลักๆ 4 ประการ ที่มีผลต่อการได้รับชัยชนะในการเลือกตั้ง ได้แก่ 21
กระแส หรือผลโพล
นโยบายของพรรค
ตัวบุคคลของผู้สมัคร
ปัจจัยภายนอกอื่นๆ
เปรียบเทียบผลโพลนิด้าโพล กับสำนักโพลอื่น
ผลสำรวจของนิด้าโพล อาจมีความแตกต่างจากผลสำรวจของสำนักโพลอื่นๆ เช่น สวนดุสิตโพล 22 หรือ ซูเปอร์โพล 18 ซึ่งความแตกต่างนี้อาจเกิดจากปัจจัยหลายประการ เช่น วิธีการสุ่มตัวอย่าง ขนาดของกลุ่มตัวอย่าง การออกแบบคำถาม หรือช่วงเวลาในการสำรวจ 18
บทวิเคราะห์และความคิดเห็นของผู้เชี่ยวชาญ
แม้ว่าจะมีข้อสงสัยเกี่ยวกับผลสำรวจของนิด้าโพล แต่ก็มีผู้เชี่ยวชาญหลายท่านที่มองว่า นิด้าโพลเป็นสำนักโพลที่มีความน่าเชื่อถือ และมีระเบียบวิธีวิจัยที่เข้มงวด 23 นิด้าโพล มีความโดดเด่นในด้านการใช้วิธีการสัมภาษณ์ทางโทรศัพท์ และมีฐานข้อมูลตัวอย่างหลักขนาดใหญ่ ครอบคลุมประชากรทั่วประเทศ 1 อย่างไรก็ตาม ผู้เชี่ยวชาญก็แนะนำให้ประชาชนควรใช้วิจารณญาณในการรับข้อมูลข่าวสารจากโพลต่างๆ 18 โดยควรพิจารณาถึงวิธีการสำรวจ ขนาดของกลุ่มตัวอย่าง ค่าความคลาดเคลื่อน และปัจจัยอื่นๆ ที่อาจส่งผลต่อความน่าเชื่อถือของผลสำรวจ 15 นอกจากนี้ ควรศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมประกอบการตัดสินใจ 24 และไม่ควรยึดติดกับผลสำรวจจากแหล่งเดียว 25
ข้อสรุป
ผลสำรวจของนิด้าโพล แม้จะมีจุดมุ่งหมายเพื่อสะท้อนความคิดเห็นของประชาชน แต่ก็อาจมีความคลาดเคลื่อนได้จากปัจจัยต่างๆ ดังที่กล่าวมาข้างต้น เช่น ความคลาดเคลื่อนในการสุ่มตัวอย่าง อคติของผู้ตอบแบบสอบถาม การตีความผลสำรวจ หรือวิธีการนำเสนอผลสำรวจ ดังนั้น ประชาชนควรใช้วิจารณญาณในการรับข้อมูลข่าวสารจากโพลต่างๆ ศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมประกอบการตัดสินใจ และไม่ควรยึดติดกับผลสำรวจเพียงอย่างเดียว ควรพิจารณาข้อมูลจากหลายๆ แหล่ง ประกอบกับการสังเกตการณ์ และวิเคราะห์ข้อมูลด้วยตนเอง เพื่อให้ได้ข้อสรุปที่รอบด้าน และใกล้เคียงกับความเป็นจริงมากที่สุด
Works cited
1. โพลสาธารณะ - NIDA Poll :: โพลแห่งแรกในประเทศไทย - สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์, accessed December 29, 2024, https://nidapoll.nida.ac.th/public
2. NIDA Poll :: โพลแห่งแรกในประเทศไทย, accessed December 29, 2024, https://nidapoll.nida.ac.th/
3. "โพลการเมือง" บอกกระแส-ความนิยม หรือ ชี้นำประชาชน - Thai PBS, accessed December 29, 2024, https://www.thaipbs.or.th/news/content/325078
4. ดูความเที่ยงตรงและน่าเชื่อถือของ Poll ได้อย่างไร - MGR Online, accessed December 29, 2024, https://mgronline.com/daily/detail/9650000050155
5. นิด้าโพลสำรวจคะแนนนิยมทางการเมือง ไตรมาส 4/67 'ณัฐพงษ์-ปชน.' คะแนนนำ - ประชาไท, accessed December 29, 2024, https://prachatai.com/journal/2024/12/111872
6. ข้อมูลอินโฟกราฟิก - กองพัฒนาศักยภาพผู้บริโภค, accessed December 29, 2024, https://dis.fda.moph.go.th/detail-infoGraphic?id=1353
7. รายงานฉบับสมบูรณ์ (Final Report) โครงการสำรวจความคิดเห็นของประชาชนเพื่อสนับสนุนการควบคุม เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ประจำปี2565, accessed December 29, 2024, https://www.ddc.moph.go.th/uploads/publish/1270720220506083128.pdf
8. รู้ทัน! มุกยอดฮิต 'มิจฉาชีพ' ออนไลน์ - ตร. รวบสถิติ 2 ปี พบเหยื่อหลงเชื่อ สูญเงิน 77 ล้าน/วัน, accessed December 29, 2024, https://theactive.thaipbs.or.th/news/lawrights-20241222
9. ผลสำรวจของนิด้าโพล - NIDA Poll - สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์, accessed December 29, 2024, https://nidapoll.nida.ac.th/survey_detail?survey_id=676
10. โพลนิด้าสูสี! ดิจิทัลวอลเล็ต "ลุยต่อ-หยุด" มองศก.วิกฤติ แต่ไม่โกรธถ้ายกเลิก - สำนักข่าวอินโฟเควสท์, accessed December 29, 2024, https://www.infoquest.co.th/2024/370127
11. นิด้าโพลคนส่วนใหญ่ค้านรัฐกู้ 5 แสนล้าน แจกดิจิทัลวอลเล็ต | Thai PBS News ข่าวไทยพีบีเอส, accessed December 29, 2024, https://www.thaipbs.or.th/news/content/334047
12. โพลชี้ ประชาชนไม่เชื่อสินค้าที่ ดารา - อินฟลูฯ รีวิว - Thaipost.net, accessed December 29, 2024, https://www.thaipost.net/general-news/676712/
13. การสุ่มตัวอย่าง(Sampling), accessed December 29, 2024, https://www.ubu.ac.th/web/files_up/08f2016052509464793.pdf
14. บทที่ 6 การสุ่มตัวอย่าง, accessed December 29, 2024, https://www.udru.ac.th/oldsite/attachments/elearning/01/07.pdf
15. 8 ปัจจัยสำคัญ ที่จะทำให้คุณอ่านโพลเลือกตั้งได้อย่างแม่นยำยิ่งกว่าเดิม - Happenn, accessed December 29, 2024, https://happenn.com/th/blog/election-poll-th/
16. อคติของข้อมูล: การระบุและลดในแบบสํารวจและการวิเคราะห์ - QuestionPro, accessed December 29, 2024, https://www.questionpro.com/blog/th/khmuulkhti/
17. อคติในการทดสอบ: มันคืออะไร สาเหตุ ผลที่ตามมา + วิธีแก้ไข - QuestionPro, accessed December 29, 2024, https://www.questionpro.com/blog/th/thdsbkhti/
18. เราเชื่อผลโพลการเมืองได้แค่ไหนกัน? - The Momentum, accessed December 29, 2024, https://themomentum.co/economiccrunch-poll-election/
19. ทำไมผล Poll ส่วนใหญ่ถึงผิด? - DataRockie, accessed December 29, 2024, https://datarockie.com/blog/biased-poll/
20. รู้เท่าทันผลโพล (Poll) สาคัญไฉน? - มหาวิทยาลัยศรีปทุม, accessed December 29, 2024, http://dspace.spu.ac.th/bitstream/123456789/9142/1/%E0%B8%A3%E0%B8%B9%E0%B9%89%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%97%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%9C%E0%B8%A5%20Poll%20%E0%B8%AA%E0%B8%B3%E0%B8%84%E0%B8%B1%E0%B8%8D%E0%B9%84%E0%B8%89%E0%B8%99.pdf
21. สนทนากับ ผศ.ดร.สุวิชา เป้าอารีย์ ผู้อยู่เบื้องหลัง NIDA Poll - สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์, accessed December 29, 2024, https://nida.ac.th/research/behind-nida-poll/
22. ศรีปทุมโพล-นิด้าโพล-สวนดุสิตโพล ทายผลการเลือกตั้ง 2566 - YouTube, accessed December 29, 2024, https://www.youtube.com/watch?v=VkEEt-ffZQw
23. "นิด้าโพล" นำเสนอผลการสำรวจความเชื่อมั่นของสาธารณชนที่มีต่อ "ดีเอสไอ - กรมสอบสวนคดีพิเศษ, accessed December 29, 2024, https://www.dsi.go.th/th/Detail/%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B8%94%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B9%82%E0%B8%9E%E0%B8%A5-%E0%B8%99%E0%B8%B3%E0%B9%80%E0%B8%AA%E0%B8%99%E0%B8%AD%E0%B8%9C%E0%B8%A5%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%AA%E0%B8%B3%E0%B8%A3%E0%B8%A7%E0%B8%88%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B9%80%E0%B8%8A%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%A1%E0%B8%B1%E0%B9%88%E0%B8%99%E0%B8%82%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%98%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%93%E0%B8%8A%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%A1%E0%B8%B5%E0%B8%95%E0%B9%88%E0%B8%AD-%E0%B8%94%E0%B8%B5%E0%B9%80%E0%B8%AD%E0%B8%AA%E0%B9%84%E0%B8%AD
24. รู้ทันโพลมากขึ้นด้วยกฎง่ายๆ 5 ข้อ - ThaiPublica, accessed December 29, 2024, https://thaipublica.org/2014/12/five-rules-about-poll/
25. ผลสำรวจของนิด้าโพล - NIDA Poll - สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์, accessed December 29, 2024, https://nidapoll.nida.ac.th/survey_detail?survey_id=314
ความคิดเห็น